وضوء پیامبر اکرم و امیر المومنین علیهما السلام در مصادر اهل سنت
وضوی پیامبر صلی الله علیه وآله
737 حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبی ثنا وَکِیعٌ ثنا الأَعْمَشُ عن أبی إِسْحَاقَ عن عبد خَیْرٍ عن عَلِىٍّ رضی الله عنه قال کنت أَرَى ان بَاطِنَ الْقَدَمَیْنِ أَحَقُّ بِالْمَسْحِ من ظَاهِرِهِمَا حتى رأیت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم یَمْسَحُ ظَاهِرَهُمَا.
«عبد خیر از علی علیه السلام نقل کرده که آن حضرت فرمود: من گمان داشتم باطن (کف) پاها سزاوارتر به مسح کردن از روی آن است، تا این که دیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله روی هر دو پا را مسح می‌کردند.»
الامام احمد بن حنبل، مسند أحمد بن حنبل، ج 2، ص 139، تحقیق: شعیب الارنوط- عادل مرشد، مؤسسة الرسالة.
183 حدثنا وَکِیعٌ عَنِ الأَعْمَش عن أبی إِسْحَاقَ عن عبد خَیْرٍ عن عَلِیٍّ قال لو کان الدِّینُ بِرَأْیٍ کان بَاطِنُ الْقَدَمَیْنِ أَحَقَّ بِالْمَسْحِ على ظَاهِرِهِمَا وَلَکِنْ رَأَیْت رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم مَسَحَ ظَاهِرَهُمَا.
«علی علیه السلام فرمود: اگر دین با رأی و نظر باشد، مسح کشیدن کف پاها سزاوارتر از مسح بر روی آن دو است. ولی رسول خدا صلی الله علیه وآله را دیدم که بر روی آن دو مسح می‌کردند.»
ابن أبی شیبة، عبد الله بن محمد، مصنف ابن أبی شیبة، ج 1، ص 25، تحقیق : حمد بن عبد الله الجمعه، محمد ابراهیم الحیدان، مکتبة الرشد.
نویسنده‌ی «کتاب الفوائد»، از ابن عباس وضوی پیامبر صلی الله علیه وآله را چنین نقل کرده است:
378 – حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ غَالِبٍ، قَالَ: حَدَّثَنِی عَبْدُ الصَّمَدِ، قَالَ: ثنا وَرْقَاءُ، عَنْ زَیْدِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ یَسَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: أَلَا أُحَدِّثُکُمْ بِوُضُوءِ النَّبِیِّ قَالَ: فَمَضْمَضَ مَرَّةً مَرَّةً، وَاسْتَنْشَقَ مَرَّةً مَرَّةً، وَغَسَلَ وَجْهَهُ مَرَّةً، وَیَدَیْهِ مَرَّةً، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَرِجْلَیْهِ.
«عطاء بن یسار نقل می‌کند که ابن عباس گفت: آیا برای شما از وضو گرفتن رسول خدا صلی الله علیه وآله خبر ندهم؟ ابن عباس گفت: پیامبر دو مرتبه با آب، دهانش را شست، دو مرتبه آب در بینی انداخت، یک مرتبه صورت و یک مرتبه دستهایش را شست. آنگاه سر و پاهایش را مسح کرد.»
الشافعی، محمد بن عبد الله بن إبراهیم (متوفای354هـ)، کتاب الفوائد (الغیلانیات)، ج 4 ، ص 364، تحقیق: حلمی کامل أسعد عبد الهادی، دار النشر: دار ابن الجوزی - السعودیة / الریاض، ، الطبعة: الأولى 1417هـ - 1997م
487 حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبی ثنا بن الأشجعی ثنا أبی عن سُفْیَانَ عن سَالِمٍ أبی النَّضْرِ عن بُسْرِ بن سَعِیدٍ قال أتى عُثْمَانُ الْمَقَاعِدَ فَدَعَا بِوَضُوءٍ فَتَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثاً وَیَدَیْهِ ثَلاَثاً ثَلاَثاًثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ وَرِجْلَیْهِ ثَلاَثاً ثَلاَثاً ثُمَّ قال رأیت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم هَکَذَا یَتَوَضَّأُ یا هَؤُلاَءِ أَکَذَاکَ قالوا نعم لِنَفَرٍ من أَصْحَابِ رسول اللَّهِ صلى الله علیه وسلم عِنْدَهُ
«بسر بن سعید می‌گوید: عثمان در جایگاه وضو نشست و گفت آب بیاورید تا وضو بگیرم. آنگاه دهانش را شست و آب در بینی اش کرد پس از آن، سه مرتبه صورت و دستهایش را شست. سپس سر و پاهایش را سه مرتبه مسح کرد. پس از آن گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله را دیدم که این گونه وضو می‌گرفت. ای مردم آیا وضوی ایشان همچنین بود؟ گفتند: بلی. عثمان این سخن را برای تعدادی از اصحاب رسول خدا که نزد وی بودند، گفت.»
الامام احمد بن حنبل، مسند أحمد بن حنبل، ج 1، ص 523، تحقیق: شعیب الارنوط- عادل مرشد، مؤسسة الرسالة.
محقق در پاورقی سند این روایت را «حسن» می‌داند و می‌نویسد:
(1) اسناده حسن.
وضوی امیرمؤمنان علیه السلام
1366 حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبو خَیْثَمَةَ وثنا إِسْحَاقُ بن إِسْمَاعِیلَ قَالاَ ثنا جَرِیرٌ عن مَنْصُورٍ عن عبد الْمَلِکِ بن مَیْسَرَةَ عَنِ النَّزَّالِ بن سَبْرَةَ قال صَلَّیْنَا مع علی رضی الله عنه الظُّهْرَ فَانْطَلَقَ إلى مَجْلِسٍ له یَجْلِسُهُ فی الرَّحَبَةِ فَقَعَدَ وَقَعَدْنَا حَوْلَهُ ثم حَضَرَتِ الْعَصْرُ فَأُتِىَ بِإِنَاءٍ فَأَخَذَ منه کَفًّا فَتَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ وَمَسَحَ بِوَجْهِهِ وَذِرَاعَیْهِ وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَمَسَحَ بِرِجْلَیْهِ ...
«نزال بن سبره می‌گوید: همراه علی [علیه السلام] نماز ظهر را خواندیم، حضرت در جایگاه خودش در میدان کوفه رفت و ما هم دور بر ایشان نشستیم تا این که وقت نماز عصر فرا رسید. برای آن حضرت آب وضو آوردند. ایشان کفی از آب برداشت و دهانش را شست. و بینی اش را شست و صورت و دستهایش را مسح کرد و سر و پاهایش را نیز مسح کرد. ...»
مسند أحمد بن حنبل، ج 1، ص 159
148 حدثنا أبو داود قال حدثنا شعبة قال أخبرنی عبد الملک بن میسرة قال سمعت النزال بن سبرة یقول صلى علی الظهر فی الرحبة ثم جلس فی حوائج الناس حتى حضرت العصر ثم أتى بکوز من ماء فصب منه کفا فغسل وجهه ویدیه ومسح على رأسه ورجلیه ...
«نزال بن سبره می‌گوید: علی [علیه السلام] در میدان کوفه نماز ظهر خواند، سپس نشست تا به مشکلات مردم رسیدگی نماید تا این که وقت نماز عصر فرا رسید. سپس کوزه‌ی از آب را آوردند از این آب کفی ریخت صورت و دستهایش را شست و سر و پاهایش مسح کشید....»
مسند الطیالسی، ج 1، ص 22
محقق کتاب (محمد بن عبد المحسن ترکی) سند روایت را صحیح می‌داند و می‌نویسد:
(2) حدیث صحیح، اخرجه احمد و...
