حلیت متعه نزد بسیاری از صحابه و تابعین و اعتراف به حلال بودن متعه تا زمان عمر و بدعت عمر در نهی وتحریم متعه
وقد ثبت على تحلیلها بعد رسول الله صلى الله علیه وسلم جماعة من السلف رضى الله عنهم منهم من الصحابة رضى الله عنهم أسماء بنت أبى بکر الصدیق. وجابر بن عبد الله. وابن مسعود. وابن عباس: ومعاویة بن أبى سفیان، وعمرو بن حریث. وابو سعید الخدرى. وسلمة. ومعبد ابناء أمیة بن خلف، ورواه جابر بن عبد الله
گروهی از سلف بر حلیت متعه بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم باقی ماندند . در بین ایشان از صحابه اسماء دختر ابو بکر است وجابر بن عبد الله الانصاری و ابن مسعود و ابن عباس ومعاویه وعمرو بن حریث و ابو سعید خدری و سلمه ومعبد فرزندان امیة بن خلف.
المحلی، ابن حزم آندلسی ج9ص519
اعتراف زرقانی شارح معروف موطا ابن مالک بر حلیت متعه نزد بسیاری از صحابه و تابعین
ثَبَتَ الْجَوَازُ عَنْ جَمْعٍ مِنَ الصَّحَابَةِ کَجَابِرٍ وَابْنِ مَسْعُودٍ وَأَبِی سَعِیدٍ وَمُعَاوِیَةَ وَأَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِی بَکْرٍ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَعَمْرِو بْنِ الْحُوَیْرِثِ وَسَلَمَةَ وَعَنْ جَمَاعَةٍ مِنَ التَّابِعِینَ
جواز حلیّت متعه از جمعی از صحابه همانند جابر بن عبدالله و ابن مسعود و ابی سعید و معاویه و اسماء دختر ابی بکر و ابن عباس و عمرو بن حریث و سلمه و گروهی از تابعین ثابت می باشد.
شرح الزرقانی علی موطاء مالک - کتاب النکاح - باب نکاح المتعة - ص 233
محمد بلتاجی از علمای اهل سنت مصر و استاد دانشگاه قاهره و اعتراف به حلیت متعه نزد اهل بیت علیهم السلام
وائمة الشیعة الاثنا عشریة کعلی بن الحسین وابی جعفر الباقر وابی الحسن الکاظم وعلی بن موسی الرضا وغیرهم.
پس از ابن عباس اصحابش در مکه و یمن و همچنین امامان شیعه اثنی عشری مانند امام سجاد و امام باقر و امام کاظم و امام رضا و غیر آنان نکاح متعه را جائز دانسته اند.
منهج عمر بن الخطاب فی التشریع،ص298 ط دار الفکر العربی
صحابی جلیل القدر جابر بن عبدالله انصاری و متعه
أخبرنی أبوالزبیر، قال: سمعت جابربن عبدالله یقول: کنا نستمتع بالقبضة من التمر والدقیق الأیام علی عهد رسول الله (ص) و أبی بکر حتی نهی عنه عمر فی شأن عمرو بن حریث؛ (49)
ابو زبیر به من خبر داد: از جابربن عبدالله شنیدم که: روزهایی در عهد رسول خدا وابوبکر، با یک مشت آرد و خرما، متعه می‌کردیم، تا اینکه عمر در مورد عمروبن حریث، از این کار نهی کرد.
صحیح مسلم ، ج 4 ، ص 131 ، باب « نکاح المتعه »
کنت عند جابربن عبدالله، فأتاه آت، فقال ابن عباس و ابن الزبیر اختلفا فی المتعتین، فقال جابر: فعلنا هما مع رسول الله ثم نهانا عنهما عمر فلم نعدلهما
نزد جابربن عبدالله بودیم که فردی نزد او آمد و گفت: ابن عباس و ابن زبیر در مورد متعۀ حج و متعۀ زنان اختلاف نظر پیدا کردهاند. جابر گفت: این دو را در عهد رسول خدا (ص) انجام میدادیم اما عمر آن را منع کرد و ما دیگر آنها را انجام ندادیم.
صحیح مسلم ، ج 4 ، ص 131 ، باب « نکاح المتعه »
«حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، عَنْ عَاصِمٍ، عَنْ أَبِی نَضْرَةَ، عَنْ جَابِرٍ قَالَ: مُتْعَتَانِ کَانَتَا عَلَى عَهْدِ النَّبِیِّ صلى الله علیه وسلم، فَنَهَانَا عَنْهُمَا عُمَرُ، فَانْتَهَیْنَا»
دو متعه در زمان پیامبر جایز بود تا اینکه عمر ما را نهی کرد و انجام ندادیم
شعیب الأرنؤوط : صحیح علی شرط مسلم
«مسند أحمد» (ج 22/ ص365 ط الرسالة)
حدثنا عبد الله حدثنی أبی ثنا بهز قال وثنا عفان قالا ثنا همام ثنا قتادة عن أبی نضرة قال قلت لجابر بن عبد الله : ان بن الزبیر رضی الله عنه ینهى عن المتعة وان بن عباس یأمر بها قال فقال لی على یدی جرى الحدیث تمتعنا مع رسول الله صلى الله علیه و سلم قال عفان ومع أبی بکر فلما ولی عمر رضی الله عنه خطب الناس فقال ان القرآن هو القرآن وان رسول الله صلى الله علیه و سلم هو الرسول وأنهما کانتا متعتان على عهد رسول الله صلى الله علیه و سلم إحداهما متعة الحج والأخرى متعة النساء
ابی نضره میگوید: به جابر بن عبدالله گفتم که پسر زبیر از متعه نهی میکند وابن عباس به ان دستور میدهد پس گفت این حدیث بر دست من جاریست در عهد رسول الله (ص) وابوبکر تمتع کردیم پس هنگامی که عمر ولی شد گفت قران همان قران است و رسول الله (ص) همان رسول الله است وانها در متعه (حج ونساء ) در عهد رسول الله بوده اند متعه حج ونساء
تعلیق شعیب الأرنؤوط : إسناده صحیح على شرط مسلم رجاله ثقات رجال الشیخین غیر أبی نضرة فمن رجال مسلم
مسند أحمد بن حنبل ج3 ص325 ش 14519
عمران بن حصین صحابی و متعه
عمران بن حصین : نزلت آیة المتعة فی کتاب الله تبارک و تعالی و عملنابها مع رسول الله (ص) فلم تنزل آیة تنسخها ولم ینه عنها النبی (ص) حتی مات
عمران بن حصین : آیه متعه نازل شد (نسائ ۲۴)و ما در زمان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به آن عمل می‌کردیم و آیه‌ای نیز در نسخ آن نازل نشد. پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز تا وقتی زنده بود، از آن منع نکرد
شعیب الأرنؤوط : إسناده صحیح على شرط الشیخین
«مسند أحمد» (ج 33/ص 139 ط الرسالة)
4518 - حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا یَحْیَى، عَنْ عِمْرَانَ أَبِی بَکْرٍ، حَدَّثَنَا أَبُو رَجَاءٍ، عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَیْنٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: " أُنْزِلَتْ آیَةُ المُتْعَةِ فِی کِتَابِ اللَّهِ، فَفَعَلْنَاهَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، وَلَمْ یُنْزَلْ قُرْآنٌ یُحَرِّمُهُ، وَلَمْ یَنْهَ عَنْهَا حَتَّى مَاتَ، قَالَ: رَجُلٌ بِرَأْیِهِ مَا شَاءَ
عمران (رض) میگوید: آیۀ متعه در قرآن نازل شد، ما و پیامبر صلی الله علیه و آله به آن عمل می‌کردیم و آیۀ دیگری نیز نازل نشد که آن را حرام نماید و پیامبر صلی الله علیه و آله نیز در زمان حیاتش هرگز از آن نهی نکرد.مردی با نظر خودش (در نهی از متعه)
صحیح البخاری : البخاری ج : 6 ص : 27
عسقلانی می‌نویسد: مقصود از مردی که در این روایت آمده، خلیفۀ دوم، عمر بن خطاب است:
وَأَنَّ الْمُرَادَ بِالرَّجُلِ فِی [4518] قَوْلِهِ هُنَا قَالَ رَجُلٌ بِرَأْیِهِ مَا شَاءَ هُوَ عمر
فتح الباری: العسقلانی، ابن حجر ج : 8 ص : 186
اسماء دختر ابوبکر و متعه
١٧٤٢- حدثنا یونس قال حدثنا أبو داود قال حدثنا شعبة عن مسلم القرشی : قال دخلنا علی أسماء بنت أبی بکر فسألناها عن متعة النساء فقالت فعلناها علی عهد رسول الله صلی الله علیه و سلم .
مسلم القری گفت: بر اسماء دختر ابی بکر داخل شدیم و از متعه زنان (صیغه) سوال کردیم. اسماء گفت: ما در زمان پیامبر، این کار را انجام میدادیم (و صیغه می‌کردم).
دکتر محمد بن عبد المحسن الترکی محقق کتاب تصریح میکند که حدیث صحیح است.
مسند ابی داود الطیالسی، جلد ۳، صفحه ۲۰۸، حدیث ۱۷۴۲
بدعت ونهی و تحریم عمر از متعه
سرخسی فقیه شهیر نزد اهل سنت :
وَقَدْ صَحَّ أَنَّ عُمَرَ - رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ - نَهَى النَّاسَ عَنْ الْمُتْعَةِ فَقَالَ: مُتْعَتَانِ کَانَتَا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ -، وَأَنَا أَنْهَى النَّاسَ عَنْهُمَا مُتْعَةُ النِّسَاءِ وَمُتْعَةُ الْحَجِّ
در حدیث صحیح از عمر بن خطاب وارد شده است که گفت:۲ متعه بود که در زمان رسول خدا جایز بود اما من مردم را از آن دو نهی میکنم.آن دومتعه زنان و متعه حج میباشند
المبسوط السرخسی ج : 4 ص : 27
عینی حنفی شارح صحیح بخاری نیز در دو روایت صحیح اینگونه می اورد که :
عن جابر بن عبد الله -رضی الله عنه- قال: "تمتعنا مع رسول الله -علیه السلام- فلما ولى عمر -رضی الله عنه- خطب الناس، فقال: إن القرآن هو القرآن وإن الرسول هو الرسول وإنهما کانتا متعتان على عهد رسول الله -علیه السلام-: متعة الحج فافصلوا بین حجکم وعمرتکم، فإنه أتم لحجکم وأتم لعمرتکم، والأخرى متعة النساء، فأنهى عنها وأعاقب علیها.
از جابر بن عبدالله رحمه الله نقل شده که گفت:ما همراه رسول خدا متعه انجام میدادیم اما هنگامی که عمر ولی و خلیفه شد خطبه خواند و گفت:
قرآن همان قرآن است و پیامبر نیز همان پیامبر بدانید که دو متعه در زمان پیامبر وجود داشت یکی متعه حج بود پس بین حج و عمره خود فاصله بیاندازید چرا که برای حج و عمره شما بهتر است!! ...و دیگری متعه زنان(عقد موقت) که من از آن نهی میکنم و انجام دهنده آنرا کیفر میکنم!!
عن جابر قال: "متعتان فعلناهما على عهد رسول الله -علیه السلام- نهانا عنهما عمر -رضی الله عنه- فلم نعد إلیهما
دو متعه بود که زمان پیامبر انجام دادیم(متعه حج و زنان) که عمر ما را از آن دو نهی کرد و انجام ندادیم
هذان طریقان صحیحان:
سند این دو روایت صحیح است
نخب الافکار عینی ج۹ص۱۸۵
ابن عباس : اگر عمر از متعه نهی نمی کرد، احدی زنا نمی کرد
حدثنا موسى بن إسماعیل قال حدثنا أبو هلال عن قتادة ... قال وقال ابن عباس رضی الله عنه رحم الله عمر رضی الله عنه لولا نهى عن المتعة ما زنى أحد
ابن عباس گفت: خدا رحم کند بر عمر؛ اگر از متعه نهی نمی کرد، احدی زنا نمی کرد
قال الدویش: إسناده صحیح
أخبار المدینة ج 1 ص 382 ح 1197
وحدثنا أبو عبید قال حدثنا حجاج عن ابن جریج قال أخبرنی عطاء قال سمعت ابن عباس یقول رحم الله عمر ماکانت المتعة إلا رحمة من الله تعالى رحم الله بها أمة محمد صلى الله علیه وسلم ولولا نهیه لما احتاج إلى الزنا إلا شفا
از ابن عباس شنیدم که می گفت: خدا رحم کند بر عمر؛ متعه فقط رحمتى از جانب خدا بود که به آن بر امّت محمّد صلی الله علیه وآله ترحم نموده بود و اگر عمر از آن نهى نکرده بود، هر آینه به زنا محتاج نمی شد مگر اندکى از مردم.
أحکام القرآن للجصاص ج 3 ص 96
علامه قلقشندی شافعی در کتاب خود پیرامون عمر بن خطاب اعتراف می کند که عمر اولین کسی بود که متعه را از پیش خود حرام کرد
وهو أول من حرم المتعة بالنساء وهی أن تنکح المرأة على شیء إلى أجل وکانت مباحة قبل ذلک.
مآثر الإنافة فی معالم الخلافة، القلقشندی، ج 3 ص 338
متعه و سلف و علمای اهل سنت
ابن جریج از سلف صالح و محدثین شهیر نزد اهل سنت و متعه کردن شصت زن !
قال أبو غسان ربیح: سمعت جریرا یقول: کان ابن جریج یرى المتعة، تزوج بستین امرأة.
جریر می گفت که نظر ابن جریج حلیت متعه بود. او با شصت زن متعه کرد.
تاریخ الإسلام ج9 ص211
همچنین یحیی بن اکثم از علمای مشهور اهل سنت است هم به حلیت متعه فتوا داده است چرا که به اعتراف عمر بن خطاب خدا و رسول آن را حلال دانسته اند.
قال یحیی بن أکثم لشیخ بالبصرة: بمن اقتدیت فی جواز المتعة؟ قال: بعمر بن الخطاب رضی اللّه عنه. قال: کیف وعمر کان أشدّ الناس فیها؟ قال: لأنّ الخبر الصحیح أنّه صعد المنبر فقال: إنّ اللّه ورسوله قد أحلاّ لکم متعتین وإنّی محرّمهما علیکم وأعاقب علیهما. قبلنا شهادته ولم نقبل تحریمه.
یحیی بن أکثم به یکی از شیوخ در بصره گفت در جواز متعه از چه کسی تبعیت می کنی؟ گفت از عمر. سوال کرد که چگونه و حال آنکه عمر از سخت گیر ترین مردمان در مورد متعه بود. گفت چون روایت صحیح می گوید که وی بالای منبر رفت و گفت خداوند و رسول وی متعه را حلال کردند و من آن را بر شما حرام می کنم و برای آن عقوبت؛ پس ما شهادتش را (در مورد حلیت آن از نظر خدا و رسولش) قبول کردیم اما حرام کردنش را (توسط عمر) قبول ننمودیم .
محاضرات الأدباء ج3 ص214
